صفر تا صد کوددهی کدو حلوایی؛ از کاشت تا برداشت پرمحصول

کدو حلوایی از گیاهان پربار، پرخاصیت و خوش طعم است. برای تولید کدوهای درشت، شیرین و سالم، باید مدیریت و تغذیه اصولی وجود داشته باشد. در این مطلب یک برنامه اصولی کوددهی برای گیاه کدو حلوایی (کدو تنبل) ارائه می دهیم.

چرا کوددهی به کدو حلوایی اهمیت دارد؟

کدو حلوایی در بسیاری از کشورها کشت می شود و خواص غذایی فراوانی دارد. برای رسیدن به محصولی با کیفیت و پر بازده، نیاز به کوددهی مناسب و به موقع داریم. کوددهی صحیح و به موقع باعث افزایش عملکرد، بهبود کیفیت میوه ها و افزایش ارزش غذایی کدو حلوایی می شود. همچنین، با تأمین نیازهای غذایی گیاه، مقاومت آن به بیماری ها و شرایط محیطی بهبود می یابد.
در صورتی که کوددهی کدو حلوایی به درستی انجام شود، می توانید برداشت 2 تا 3 برابر معمول را تجربه کنید.

آشنایی با نیاز غذایی کدو حلوایی

گیاهان مختلف از جمله کدو حلوایی، برای رشد مطلوب به کوددهی نیاز دارند. انواع کودهای موثر در رشد کدو حلوایی عبارتند از:

• کودهای آلی: کودهای آلی مانند ورمی کمپوست و کود دامی به دلیل ترکیبات طبیعی و غنی از مواد مغذی، انتخاب بسیار مناسبی برای کوددهی کدو حلوایی هستند. این کودها به بهبود ویژگی های خاک و افزایش فعالیت میکروبی کمک می کنند.
• کودهای شیمیایی: کودهای شیمیایی بسته به شرایط و کمبودهای خاک و گیاه مصرف می شوند. در صورتی که گیاه کمبودهای غذایی داشته باشد و این مواد به میزان کافی در اختیار آن قرار نگیرند، نمی توان انتظار رشد و بهره وری مطلوب از گیاه داشت. برای تشخیص کمبودهای گیاه، باید آزمایش خاک انجام شود.

کودهای شیمایی مورد نیاز کدو تنبل به دو دسته تقسیم می شوند:

• عناصر ماکرو:
  • کود سولفات آمونیوم برای رشد ریشه، برگ و بوته ها
  • فسفات آمونیوم برای تقویت ریشه
  • نیترات پتاسیم یا سولفات پتاسیم برای افزایش کیفیت میوه
  • و…
• عناصر میکرو:
  • محلول پاشی کلسیم برای جلوگیری از پوسیدگی
  • محلول پاشی روی و بور برای بهبود گل دهی و میوه دهی
  • مصرف کود آهن برای شادابی برگ ها
  • و…

برنامه مرحله ای کوددهی به کدو حلوایی

کوددهی قبل از کاشت

قبل از کاشت بذر یا نشاء کدو، باید زمین را برای کشت و زراعت آماده کنید. در مرحله آماده سازی زمین کشاورزی، شخم زدن زمین، اصلاح بافت خاک و تنظیم pH خاک را داریم. برای اصلاح ساختار خاک و افزایش هوادهی، از کودهای آلی (به خصوص کود دامی) استفاده می شود.

2 تا 3 هفته قبل از کاشت باید خاک را با کود دامی پوسیده یا کمپوست غنی کنید. این کار پایه رشد قوی بوته را می سازد. علاوه بر این، قبل از کاشت کدو حلوایی باید pH خاک بررسی شود. بهترین pH برای کدو حلوایی 6 تا 7 است. اگر pH خارج از این محدوده باشد، تأثیر منفی بر جذب مواد مغذی خواهد داشت. برای تنظیم pH خاک، مطلبی که در این باره ارائه داده ایم را مطالعه کنید.

در مرحله آماده سازی زمین، علاوه بر کودهای آلی از کود فسفره استفاده می شود. کودهای فسفره به توسعه سیستم ریشه ای گیاه کمک می کنند. مقدار تقریبی کود آلی برای کاشت کدو حلوایی 2 تا 3 تن کود دامی پوسیده در هر هکتار است. همچنین 100 تا 150 کیلوگرم کود فسفر به ازای هر هکتار زمین نیاز است.

شروع رشد برگی

حدودا 2 تا 4 هفته بعد از کاشت بذر، گیاه شروع به رشد می کند. با شروع رشد رویشی گیاه، باید رشد برگی را تقویت کنید. در این مرحله بسته به نیاز گیاه، 30 الی 50 کیلوگرم سولفات آمونیوم به ازای هر هکتار زمین مصرف می شود. همچنین محلول پاشی کود کامل 20-20-20 هر 10 روز یک بار توصیه می شود. ریزمغذی هایی همچون آهن، روی و منگنز نیز در این مرحله توصیه می شوند.

سولفات آمونیوم متشکل از دو عنصر گوگرد و نیتروژن می باشد. در زمین های قلیایی که پی اچ بالایی دارند، گوگرد باعث کاهش pH شده و رشد گیاه را بهبود می بخشد. علاوه بر این، تامین ازت مورد نیاز گیاه باعث سرعت گرفتن رشد برگ ها می شود.

کوددهی کدو حلوایی در مرحله گلدهی و تشکیل میوه

این مرحله حساس ترین زمان برای تشکیل میوه های درشت و باکیفیت است. در مرحله رشد و گلدهی، نیاز به پتاسیم و فسفر افزایش می یابد. پتاسیم نقش مهمی در گلدهی، تشکیل میوه، افزایش قند و کیفیت کدو حلوایی دارد. همچنین فسفر برای رشد میوه و انتقال انرژی ضروری است. مقدار مصرف بستگی به نوع کود و وضعیت خاک دارد. توصیه می شود بر اساس آنالیز خاک عمل کنید.
در مرحله گلدهی، باید مصرف کودهای ازته کاهش یابد. برای تکمیل کوددهی در مرحله گلدهی، مصرف ریزمغذی های بور، روی و کلسیم توصیه می شود. این ریزمغذی ها در افزایش باردهی و کیفیت میوه نقش دارند.

مرحله رشد میوه

در مرحله رشد میوه کدو حلوایی، گیاه وارد حساس ترین بخش چرخه زندگی خود می شود؛ جایی که کیفیت نهایی محصول (از درشتی و وزن میوه گرفته تا شیرینی و رنگ آن) تعیین می شود. در این مرحله گیاه دیگر نیاز اساسی به رشد برگ و ساقه ندارد؛ بلکه تمام انرژی آن باید صرف پر شدن، سنگین شدن و شیرین شدن میوه شود. پتاسیم عنصر اصلی برای افزایش کیفیت میوه است. در این دوره دو تا سه مرتبه کوددهی با کود پتاسه انجام می شود. کودهای NPK پتاس بالا نیز باعث می شوند میوه ها سریع تر پر شوند و وزن بیشتری بگیرند.

در مرحله رشد میوه، مصرف نیتروژن زیاد نتیجه معکوس دارد. مصرف نیتروژن در این دوره باعث می شود انرژی گیاه از میوه به سمت ساقه و برگ منحرف گردد. پس باید نیتروژن را به حداقل رساند و تمرکز را روی پتاسیم و ریزمغذی ها گذاشت. با نزدیک شدن به مرحله رسیدن میوه، مصرف کود کلسیم برای بهبود کیفیت میوه توصیه می شود.

نکات مهم برای کشت موفق کدو حلوایی

برای برداشت پر محصول از کدو حلوایی، تنها انتخاب کود مناسب کافی نیست؛ بلکه ترکیبی از مدیریت صحیح کشت، آبیاری، کنترل آفات، انتخاب بذر و مراقبت های دوره ای است که نتیجه نهایی را رقم می زند. در ادامه، نکات کلیدی و کاربردی برای یک کشت حرفه ای کدو حلوایی آورده شده است:

• انتخاب بذر مرغوب و کاشت اصولی: برای برداشت محصول باکیفیت، از بذرهای اصل، تازه و مناسب منطقه استفاده کنید. کدو تنبل نیاز به آفتاب زیاد دارد. این گیاه علاقمند به نور است و حداقل 8 ساعت در روز باید نور دریافت کند. بنابراین از کاشت آن در سایه خودداری کنید. بذرها را در عمق حدود 2.5 سانتی متر بکارید. یک تپه کوچک درست کنید تا خاک سریع تر گرم شود، زهکشی بهتر شود و خطر پوسیدگی ریشه کاهش یابد. روی هر تپه 2 تا 3 بذر بکارید و سپس کمی خاک روی آنها بریزید. اگر منطقه شما باد شدید دارد، بذر را در گودالی7.5 سانتی متری بکارید تا از جابه جایی محافظت شود.
• فاصله مناسب کاشت: فاصله مناسب برای ارقام بزرگ یک تا دو متر است. در ارقام کوچک کدو حلوایی، رعایت فاصله 90 سانتی متری کفایت می کند.
• مدیریت آبیاری: کدو حلوایی به آب فراوان نیاز دارد. نیاز آبی مخصوصاً در دوران گلدهی و میوه بندی بیشتر است. آبیاری باید منظم، عمیق و بدون خیساندن بیش از حد خاک باشد. آبیاری بیش از حد باعث بیماری های قارچی، پوسیدگی ریشه و توقف رشد می شود؛ پس تعادل را رعایت کنید. بهترین روش آبیاری، آبیاری قطره ای است.
• کنترل آفات و بیماری ها: کدو حلوایی مستعد آفات و بیماری های قارچی است. برای جلوگیری از خسارت بوته ها را مرتب بازدید کنید. به محض دیدن نشانه های بیماری، برگ های مریض را هرس کنید. رعایت فاصله بین بوته ها تهویه را بهبود بخشیده و در اغلب مواقع از بیماری ها جلوگیری می کند. در صورت نیاز به درمان، با مشورت کارشناس گیاه پزشکی، از سم کنترل شده کمک بگیرید.
• بهترین زمان برداشت: بهترین زمان برداشت وقتی است که پوست میوه کاملاً سفت و رنگ آن کامل شده باشد. یکی از نشانه های زمان مناسب برداشت این است که دم میوه خشک شده باشد. پس از برداشت، کدوها را در محیطی خشک، خنک و دارای جریان هوا نگهداری کنید تا ماندگاری آنها بیشتر شود.
• هرس و مدیریت شاخه ها: برای اینکه انرژی گیاه صرف درشت شدن میوه ها شود شاخه های اضافه و رونده را کنترل کنید. بستن بوته یا هدایت آن به یک سمت، رشد و میوه دهی را بهینه می کند.