آماده سازی زمین کشاورزی برای کشت چه مراحلی دارد؟

کشاورزی فقط شامل سه مرحله کاشت، داشت و برداشت نیست. آماده سازی زمین کشاورزی نیز یکی از مراحل مهمی است که کشاورزان به آن می پردازند. آماده سازی زمین، قبل از کاشت بذر انجام می شود. این فرایند چند مرحله دارد که در آن کمبودهای خاک رفع شده و خاک برای کاشت بذر آماده می شود.
اگر می خواهید با مراحل آماده سازی زمین کشاورزی آشنا شوید، در ادامه مطلب همراه ما باشید.

اهمیت آماده سازی زمین کشاورزی چیست؟

کشاورزی فقط شامل کندن زمین و قرار دادن بذر در خاک نیست. بدون آماده سازی زمین، نمی توان از گیاهان کاشته شده انتظار بهره وری عالی داشت. آماده سازی زمین کشاورزی، قبل از کاشت بذر انجام می شود. در این مرحله کشاورزان خاک را به وضعیت ایده آل می رسانند تا در آینده، بهترین بهره وری را از محصولات دریافت کنند.
در کشاورزی، به مراحلی که قبل از کاشت بذر انجام می شود، خاکورزی می گویند. در خاکورزی بستر کاشت آماده شده و زمین برای کاشت بذر محیا می شود. در ادامه به تشریح مراحل آماده سازی زمین کشاورزی می پردازیم.

مراحل آماده سازی زمین کشاورزی کدامند؟

آماده سازی زمین کشاورزی به طور خلاصه شامل مراحل زیر است:

• آزمایش خاک
• شخم زدن زمین و کلوخ کوبی
• تسطیح زمین
• کوددهی زمین
• پشته زنی
• کاشت بذر

آزمایش خاک

اگر قصد دارید برای سال جدید، محصولی در زمین کشاورزی بکارید، باید از قبل مطمئن شوید که خاک، برای آن محصول مناسب است یا خیر. این کار از طریق نمونه برداری از خاک و آزمایش خاک انجام می شود. با نمونه برداری از خاک، PH خاک آزمایش می شود. آگاهی از PH خاک مشخص می کند که چه محصولاتی می توانند در این زمین رشد کنند و امکان رشد چه محصولاتی وجود ندارد. با دانستن PH خاک، می توان اقداماتی برای اصلاح PH خاک انجام داد. تنظیم PH خاک، اقدام مهمی جهت باردهی بالا در مزارع است.

آزمایش خاک نشان می دهد که زمین شما املاح کافی برای رشد گیاه را دارد یا خیر. به این ترتیب شما می فهمید خاک زمین چه مواد مغذی کم دارد و با کوددهی، خاک را تغذیه می کنید. به طور کلی آزمایش خاک باعث می شود بافت خاک را بشناسید و از امکان باروری خاک مطلع شوید.
برای آزمایش خاک، نمونه هایی از قسمت های مختلف زمین جمع آوری شده و در آزمایشگاه خاک مورد بررسی قرار می گیرد.

شخم زدن زمین و کلوخ کوبی

مهم ترین مرحله خاکورزی، شخم زدن زمین است. شخم زدن خاک، بستر مناسبی برای رشد گیاه فراهم می کند. شخم زدن زمین چند مزیت مهم دارد:

• شخم زدن خاک، زمینه مناسبی برای نفوذ سریع آب فراهم می کند.
• شخم زدن باعث نفوذ هوا در خاک می شود.
• شرایط مساعدی برای نفوذ ریشه در خاک ایجاد می گردد.
• زمینه رشد علف های هرز از بین می رود.
• بقایای گیاهی که نوعی کود ارگانیک هستند به زیر خاک منتقل می شوند.
• با شخم زدن، از فرسایش خاک جلوگیری می گردد.
• شخم زدن زمین، خاک حامل باکتری های مفید را در مناطق مختلف زمین پراکنده می کند.
• شخم زدن باعث می شود که کلوخه ها از یکدیگر جدا شوند.
• شخم زدن، آفات و بیماری های خاک که در سطح زیرین خاک هستند از بین می برد و مانع از خسارت های بعدی به گیاه می شود.

شخم زدن زمین به وسیله گاو آهن ساده و برگردان دار انجام می گیرد. ماشین آلات دیگری مثل گاو آهن های قلمی، زیر شکن ها و گاو آهن های دوار نیز برای شخم زدن وجود دارند. البته برخی کشاورزان، در زمین های کوچک از یک شخم زن PTO محور جهت شخم زدن استفاده می کنند.
عمق شخم و برگردان خاک در شخم با گاوآهن زیاد است. در این روش زمین تا عمق حدود 60 سانتی متر، شخم زده می شود. این عمل باعث زیرورو شدن خاک شده و کلوخ ها را متلاشی می کند. گاهی اوقات لازم است که بعد از شخم زنی، خاکورزی ثانویه انجام شود. در خاکورزی ثانویه، توده های بزرگ خاک به ذرات ریز شکسته می شوند و یک خاک یکنواخت ایجاد می گردد. خاک یکنواخت بستر مناسبی برای کاشت بذر است.

علف های هرز تا حد زیادی جلوی بهره وری مزارع را می گیرند. شخم زدن زمین، تا حدودی بستر علف های هرز را از بین می برد. برخی کشاورزان به منظور از بین بردن حداکثری علف های هرز، قبل از شخم زنی زمین را آبیاری می کنند. با این کار علف های هرز رشد کرده و در روند شخم زنی، کاملا ریشه کن می شوند. در صورتی که زمین به شدت مستعد علف هرز باشد، باید از علف کش ها استفاده گردد.

تسطیح زمین

معمولا وقتی زمینی برای اولین بار جهت کشاورزی آماده می شود، نیاز به تسطیح دارد. به پستی و بلندی های موجود در سطح زمین های کشاورزی، عوارض می گویند. عوارض زمین عملیات کشاورزی را در مراحل مختلف دچار مشکل می کند؛ پس باید قبل از کاشت بذر، زمین را تسطیح کنیم.
در زمین های کوچک با پستی و بلندی های محدود، رفع عوارض با وسایلی مثل بیل و فرغون انجام می شود. در زمین های بزرگ، عوارض زمین توسط ماشین آلاتی مثل گریدر، بولدوزر، اسکرپیر و لودر رفع می شود. در زمینی که قبلا در آن کشاورزی نشده، معمولا سنگ زیاد است. سنگ های درشت باید به طور کامل از سطح زمین جمع آوری شوند؛ در غیر این صورت در مرحله داشت و برداشت به مشکل زیادی برمی خورید.
در زمین های کشاورزی که همه ساله در آن ها کشت می شود، عوارض زمین خیلی زیاد نیست. در این زمین ها درست کردن پشت ها و جوی آب، تردد انسان و حیوانات و گذر تراکتور باعث ایجاد عوارض می شود. این عوارض معمولا با شخم زدن و تسطیح به وسیله بیل رفع می شوند. اما اگر زمین کشاورزی وسعت زیادی داشته باشد، بهتر است از ماشین آلات استفاده شود تا کار و زحمت کشاورز کمتر گردد.

آماده سازی زمین کشاورزی با کوددهی زمین

گیاهان برای رشد، نیاز به خاک غنی دارند که سرشار از عناصر ماکرو و میکرو باشد؛ به همین منظور خاک باید کوددهی شود. کوددهی بر اساس نیاز خاک، کیفیت خاک و به دنبال آن کیفیت محصول را افزایش می دهد.
شخم زدن زمین مزیت های زیادی دارد که به مهم ترینشان اشاره کردیم؛ اما این کار باعث می شود که خاک در برابر بارندگی و باد مقاومتش را از دست بدهد. نبود مواد مغذی و آبشویی مواد مغذی از خاک، باعث فرسایش خاک می شود. بنابراین کوددهی به زمین های کشاورزی جزو واجبات است.

کوددهی به زمین کشاورزی تنها یک بار در سال انجام نمی شود. بسته به نیاز زمین و نوع محصول، باید در فصول مختلف، چندین بار کوددهی انجام شود. در مرحله آماده سازی زمین کشاورزی، کودهای ارگانیک مثل کمپوست گیاهی و کود حیوانی به خاک اعمال می شوند. حتی گاهی بر حسب نیاز، دستگاه های کودپاشی، انواع کود شیمیایی مثل کودهای ازته، سولفات دوپتاس، سوپرفسفات و… را به خاک اعمال می کنند.
وقتی در مرحله آماده سازی زمین کشاورزی، خاک را شخم می زنیم و مواد مغذی را به خاک اضافه می کنیم، موجودات ذره بینی موجود در خاک فعال تر می شوند و مواد آلی را تجزیه می کنند. این باعث می شود که در آینده، مواد مغذی در اختیار گیاه قرار بگیرند.

یکی دیگر از اهداف کوددهی، تغییر PH خاک است. در آزمایش خاک، pH خاک، هوموس، میزان نیتروژن خاک، فسفر، پتاسیم و سایر عناصر خاک آزمایش می شوند. در صورتی که PH خاک بالاتر یا پایین تر از میزان استاندارد باشد، اصلاح PH انجام می گیرد. در صورت اسیدی بودن خاک، به خاک آهک اضافه می شود و در صورت قلیایی بودن، به خاک گوگرد اعمال می گردد.

ایجاد شیار و پشته زنی

ایجاد شیار بر روی خاک یا پشته زنی (کاشت جوی) از مراحل آماده سازی زمین کشاورزی می باشد. گیاهانی مثل ذرت، آفتابگردان، خیار و… را بر روی پشته می کارند؛ بنابراین قبل از کاشت بذر، باید جوی بندی و پشته زنی انجام شود. پشته ها با فاصله مشخصی از هم ایجاد می شوند. فاصله پشته ها بر اساس نوع محصول تعیین می شود. کشت بذر در دو طرف جوی انجام می شود.

کاشت بذر بعد از آماده سازی زمین کشاورزی

تمام مراحلی که توضیح دادیم، برای آماده سازی زمین کشاورزی ضروری اند. بعد از اتمام این مراحل، نوبت کاشت بذر است. کشاورز در زمان مشخص، با استفاده از بذرپاش یا به روش سنتی، بذر را درون خاک قرار می دهد. اینکه بذر در چه زمانی کاشته شود یا در چه عمقی از زمین قرار بگیرد، به نوع گیاه بستگی دارد. بعضی بذرها در عمق زیادی از زمین کشت می شوند و برخی دیگر سطحی کاشته می شوند.