کود پتاسیم چه مزیتی دارد؟ گیاه چه زمانی به پتاس نیاز پیدا می کند؟

برطرف کردن نیازهای غذایی درختان و گیاهان، باعث بهبود بهره وری آن ها می شود. یکی از موادغذایی مورد نیاز گیاهان و درختان پتاسیم می باشد. عنصر پتاسیم در کودهای حاوی پتاسیم موجود است. اگر می خواهید بدانید که پتاسیم چه مزیت هایی برای گیاهان دارد و کمبود عنصر پتاسیم چه مضراتی به همراه دارد، این مطلب را مطالعه کنید. در ادامه ضمن معرفی انواع کود پتاس، درباره زمان و میزان مصرف این کود توضیح می دهیم.

عنصر پتاسیم چیست؟

پتاس نوعی نمک معدنی است که دارای مقادیر زیادی عنصر پتاسیم می باشد. در کارخانه ناخالصی های این ماده گرفته شده و به کود مناسب کشاورزی تبدیل می شود. پتاسیم یکی از عناصر مورد نیاز گیاهان و درختان است که در دسته عناصر ماکرو (پرمصرف) قرار می گیرد. گوجه فرنگی، سیب زمینی، هویج، خیار، درختان مرکبات، انگور، سیب، پیاز و… همگی برای رشد و بهره وری از کود پتاسه استفاده می کنند.

عنصر پتاسیم با علامت K مشخص می شود. بیش از 90 درصد پتاسیم موجود در خاک، در برابر تجزیه شیمیایی مقاومت بالایی داشته و به سرعت خیلی کم آزاد می شوند. این مقدار برای رفع نیاز گیاهان کافی نیست؛ به همین دلیل گیاهان و درختان نیاز به کودهایی دارند که پتاسیم مورد نیازشان را تامین کند.

پتاسیم برای عملکرد صحیح فرآیندهای فیزیولوژیکی گیاه حیاتی است. کود پتاسیم میزان پروتئین، روغن و نشاسته را در دانه ها افزایش می دهد. این کود باعث افزایش ویتامین C و قند در میوه ها می شود. همچنین غلاتی که پتاسیم کافی دریافت می کنند ساقه قوی و دانه های درشت تری دارند.

مزیت های کود پتاسیم برای گیاهان و درختان

پتاسیم یکی از عناصر ضروری برای رشد و توسعه گیاهان است و نقش حیاتی در فرآیندهای مختلف گیاهی ایفا می کند. مهم ترین مزایای کود پتاسیم برای گیاهان شامل موارد زیر است:

• پتاسیم به کنترل تعادل آب در گیاهان کمک می کند و از طریق تنظیم باز و بسته شدن روزنه ها، تبخیر آب را مدیریت می کند.
• پتاسیم به توسعه ریشه ها کمک می کند و باعث افزایش توانایی گیاه در جذب آب و مواد مغذی می شود.
• کود پتاس به گیاهان در برابر تنش های محیطی همچون خشکی، گرما، سرما و بیماری ها کمک می کند و با تقویت دیواره های سلولی و تنظیم آب، انعطاف پذیری و مقاومت آن ها را افزایش می دهد.
• پتاسیم به بهبود کیفیت سبزیجات و میوه ها از جمله افزایش اندازه، طعم و رنگ کمک می کند. با این کود، میوه ها آبدارتر، شیرین تر و خوش رنگ تر می شوند.
• پتاسیم در بسیاری از واکنش های متابولیکی از جمله سنتز پروتئین و تولید انرژی در گیاهان نقش دارد و با این ویژگی ارزش غذایی محصولات را افزایش می دهد.
• این عنصر به افزایش کارایی فتوسنتز کمک می کند و در نتیجه تولید قند و انرژی در گیاهان را افزایش می دهد.
• پتاسیم به تعادل جذب دیگر عناصر غذایی مثل نیتروژن و فسفر کمک می کند و باعث بهبود رشد کلی گیاه می شود.
• پتاسیم در انتقال مواد غذایی و قندها از برگ ها به سایر قسمت های گیاه نقش دارد.
• کودهای حاوی پتاسیم، فعالیت های میکروبی مفید را متعادل کرده و به سلامت خاک کمک می کنند. این میکروب ها باعث بهبود تغذیه گیاهان می شوند.
• پتاسیم باعث فعال شدن حداقل شصت آنزیم درگیر در رشد گیاه می شود. این آنزیم ها واکنش های بیوشیمیایی ضروری را در گیاهان کاتالیز می کنند و در فرایندهای مثل فتوسنتز و تنفس نقش دارند.
• کود پتاسه مقاومت گیاه را در برابر خمیدگی و ورس افزایش می دهد.

با توجه به این مزایا، پتاسیم یکی از عناصر کلیدی در تغذیه گیاهان به شمار می آید و تأمین میزان کافی آن برای رشد سالم و بهینه گیاهان ضروری است. پتاسیم بیش ترین مصرف را در صنعت کشاورزی دارد. اما علاوه بر کشاورزی، از این عنصر در صنایع دیگر مثل صنعت شیمیایی، خوراک دام، تولید مواد غذایی، صابون سازی و… نیز استفاده می شود.

کمبود پتاسیم چه عوارضی برای گیاهان دارد؟

کمبود پتاسیم در گیاهان می تواند می تواند عوارض و مشکلات زیر را ایجاد کند:

• کاهش رشد: گیاهان مبتلا به کمبود پتاسیم معمولاً رشد کندتری دارند و توسعه شاخه ها و ریشه ها به شدت تحت تأثیر قرار می گیرد.
• زرد شدن برگ ها: یکی از نشانه های رایج کمبود پتاسیم، زرد شدن حاشیه های برگ ها است. این زردی معمولاً ابتدا در برگ های پایینی مشاهده می شود.
• افت کیفیت میوه: کمبود پتاسیم می تواند باعث کاهش کیفیت میوه ها، از جمله اندازه کوچک تر، طعم نامطلوب و رنگ نامناسب شود.
• افزایش آسیب پذیری به بیماری ها: گیاهانی که کمبود پتاسیم دارند، در برابر بیماری ها و آفات بیشتر آسیب می بینند و مقاومت کمتری در برابر تنش های محیطی دارند.
• مشکلات در فتوسنتز: کمبود پتاسیم می تواند کارایی فتوسنتز را کاهش دهد که به کاهش تولید انرژی و قند در گیاه منجر می شود.
• افتاده شدن و شکنندگی برگ ها: برگ ها ممکن است به دلیل ضعف ساختاری ناشی از کمبود پتاسیم دچار افتادگی یا شکنندگی شوند.
• کاهش تولید دانه: در گیاهان زراعی، کمبود پتاسیم می تواند منجر به کاهش تولید دانه و کیفیت آن ها شود.
• مشکل در تعادل آب: کمبود پتاسیم به کاهش توانایی گیاه در تنظیم آب و مدیریت تبخیر منجر می شود که می تواند باعث خشکی و تنش آبی شود.
• تأخیر در بلوغ: گیاهان در صورت کمبود پتاسیم معمولاً دیرتر به بلوغ می رسند و زمان برداشت آن ها طولانی تر می شود.

مصرف زیاد کود پتاسیم چه مضراتی دارد؟

عنصر پتاسیم برای رشد و بهره وری گیاهان ضروری است اما برای اینکه به بهترین بهره وری برسیم، باید کوددهی به اندازه نیاز صورت بگیرد. افزایش پتاسیم می تواند باعث تداخل در جذب سایر عناصر غذایی مثل کلسیم و منیزیم شده و باعث کمبود این عناصر در گیاه شود. این مشکل برای گیاهانی که در خاک شنی رشد می کنند پررنگ تر است.
همچنین پتاسیم بیش از حد باعث آسیب به ریشه، کاهش تولید کلروفیل، افزایش ph خاک، کاهش رشد گیاه و بروز علائم سوختگی در برگ ها می شود. برای جلوگیری از این مشکلات، لازم است که سطح پتاسیم در خاک و محیط رشد گیاهان به دقت کنترل شود.

معرفی انواع کودهای پتاس

کودهای حاوی عنصر پتاسیم به انواع مختلفی تقسیم می شوند که هر کدام ویژگی ها و کاربردهای خاص خود را دارند. در اینجا برخی از انواع رایج کودهای پتاسیم آورده شده است:

• کود پتاسیم کلرید: کود پتاسیم کلرید یکی از رایج ترین و اقتصادی ترین منابع پتاسیم می باشد که از معادن به صورت طبیعی به دست می آید و قیمت ارزانی دارد. این کود دارای 60 الی 62 درصد پتاسیم است. کود پتاسیم کلرید برای اکثر گیاهان مناسب است اما مصرف بیش از حد آن می تواند باعث شوری خاک و سختی زمین شود. به همین دلیل بعد از کوددهی با پتاسیم کلرید آبیاری انجام می شود تا کود باقیمانده حل شده یا از خاک شسته شود.
• کود پتاسیم سولفات: پتاسیم سولفات شامل 50 درصد پتاسیم بوده و فاقد کلر می باشد. کود پتاسیم سولفات علاوه بر پتاسیم دارای عناصر گوگردی نیز می باشد. این کود برای میوه ها و سبزیجاتی که به کلر حساسند مناسب است. استفاده از این کود باعث افزایش اسیدیته خاک می شود.
• کود NPK: کود کامل NPK حاوی سه عنصر نیتروژن، فسفر و پتاسیم می باشد. کودهای NPK با درصدهای مختلف تولید می شوند. برای مثال کود 36 12 12 حاوی 36 درصد پتاسیم، 12 درصد فسفر و 12 درصد نیتروژن است. اگر زمین شما به میزان بیشتری کود پتاسه نیاز دارد، باید NPK را تهیه کنید که درصد عنصر پتاسیم در آن بالاتر است.

• نیترات پتاسیم: کود نیترات پتاسیم حاوی پتاسیم (44%) و نیتروژن (13%) بوده و فاقد کلر است. این کود برای گیاهانی مناسب است که علاوه بر پتاسیم، به نیتروژن هم نیاز دارند. نیترات پتاسیم بیش تر برای افزایش رشد رویشی درختان مورد استفاده قرار می گیرد. این کود نسبت به کودهای قبلی قیمت بالاتری دارد.
• کود پتاسیم فسفات: این کود حاوی پتاسیم و فسفر می باشد. معمولا از این ترکیب برای تقویت رشد ریشه و گل دهی استفاده می شود. از پتاسیم فسفات زمانی استفاده می شود که خاک علاوه بر پتاس، به عنصر پرمصرف فسفر هم نیاز دارد. این کود با کود نیتروژن دار سازگاری کامل دارد و می توان آن ها را همزمان استفاده کرد.

همانطور که توضیح دادیم، اغلب کودهای پتاسیم در ترکیب با یک یا دو عنصر دیگر تولید می شوند. علاوه بر موارد فوق، کودهای تیوسولفات پتاسیم، پتاسیم هیدروکسید و پتاسیم منیزیم سولفات نیز در کشاورزی پرکاربرد هستند. اما گاهی وقت ها کشاورز ترجیح می دهد از کود تک عنصری استفاده کند. در این صورت کودی می خرد که تنها حاوی پتاسیم باشد. علاوه بر کودهای معدنی، کودهای ارگانیک مثل کود دامی و کمپوست ها نیز حاوی پتاسیم هستند. این کودها به بهبود ساختار خاک کمک می کنند و منابع مغذی را به صورت تدریجی در اختیار گیاهان قرار می دهند.

زمان مصرف کود پتاسیم

زمان و میزان مصرف کود پتاس در گیاهان مختلف و درختان متفاوت است. برای تشخیص مقدار پتاسیم مورد نیاز خاک، قبل از هر چیزی باید آزمایش خاک انجام شود. در آزمایش خاک، از بخش های مختلف خاک نمونه برداری شده و نمونه در آزمایش بررسی می شود. با بررسی نمونه های خاک، نیازهای غذایی خاک و کمبودهای زمین مشخص می شود. بسته به شرایط خاک و با توجه به نوع گیاه مشخص می شود که چه میزان کود پتاسیم در چه فواصل زمانی باید به خاک اعمال شود. اگر تجربه کافی در کشاورزی ندارید، برای تعیین بازه های زمانی کوددهی، با کارشناس کشاورزی یا کشاورز با تجربه مشورت کنید.

به طور کلی قبل از کاشت، می توان کود پتاسیم را به خاک اضافه کرد تا در دسترس ریشه ها قرار گیرد و به رشد اولیه گیاه کمک کند. در ادامه و در طول فصل رشد، به ویژه در مراحل گل دهی و میوه دهی مصرف کود پتاسیم می تواند به افزایش تولید میوه و کیفیت آن کمک کند. در برخی گیاهان و درختان مثل درخت پسته، افزودن پتاسیم چند هفته قبل از برداشت می تواند به بهبود کیفیت میوه ها و دانه ها کمک کند. همچنین در طول فصل رشد اگر علائمی از کمبود پتاسیم (مانند زردی برگ ها یا کاهش کیفیت میوه) مشاهده شد، می توان کود پتاسیم را به سرعت اضافه کرد. با توجه به نوع گیاه و شرایط خاص آن، بهترین زمان برای مصرف کود پتاسیم ممکن است متفاوت باشد. لذا توصیه می شود که با توجه به نیازهای خاص گیاه و شرایط محیطی عمل کنید.

مقدار مصرف کود پتاسیم

مقدار مصرف کود پتاسیم به عوامل مختلفی بستگی دارد. نوع گیاه یکی از عوامل تعیین کننده میزان کوددهی پتاسه است. سبزیجات و میوه ها معمولاً 100 تا 200 کیلوگرم در هکتار در طول فصل رشد نیاز به کود پتاسه دارند. در گیاهان زینتی مصرف کمتر بوده و حدود 50 تا 150 کیلوگرم در هکتار می باشد.
مرحله رشد گیاه نیز در تعیین مقدار کود تاثیرگذار است؛ معمولا قبل از کاشت گیاه مقدار 50 تا 100 کیلوگرم در هکتار کود نیاز است. در حین رشد و باردهی می توان هر 4 تا 6 هفته مقدار 20 تا 40 کیلوگرم در هر هکتار اضافه کرد. به طور کلی انجام آزمایش خاک بهترین راه برای تشخیص میزان نیاز گیاه به پتاسیم و سایر موادغذایی می باشد.