راهنمای جامع کوددهی شلیل و هلو برای بهبود عملکرد این درختان

شلیل و هلو از میوه های پرطرفداری هستند که در مناطق مختلفی از ایران رشد می کنند. برای دستیابی به حداکثر عملکرد و کیفیت میوه ها، کوددهی صحیح و به موقع از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در این مطلب، کودهای موثر در رشد و پرورش این درختان را معرفی می کنیم. همچنین برنامه کوددهی متعادلی برای بهبود رشد، افزایش تولید و ارتقاء کیفیت میوه های هلو و شلیل ارائه می دهیم. با ما همراه باشید.

چرا کوددهی به درختان شلیل و هلو مهم است؟

کوددهی به درختان هسته داری همچون هلو و شلیل اهمیت زیادی دارد. کوددهی این درختان بر رشد، کیفیت و عملکرد آنها تاثیر می گذارد. در ادامه به بررسی دلایل این اهمیت می پردازیم:

• تأمین مواد مغذی ضروری: درختان برای رشد مناسب و میوه دادن، به مواد مغذی متنوعی نیاز دارند. کوددهی مناسب باعث تأمین عناصر غذایی مورد نیاز درختان می شود.
• افزایش عملکرد درختان: کوددهی مؤثر به افزایش تولید میوه کمک می کند. درختانی که به خوبی تغذیه می شوند رشد سریع تری داشته و میوه بیش تری تولید می کنند.
• بهبود کیفیت میوه ها: استفاده از کودهایی همچون پتاسیم و ریزمغذی ها نه تنها به افزایش اندازه میوه ها کمک می کند، بلکه طعم و عطر آن ها را نیز بهبود می بخشد. پتاسیم به تعادل قندها و اسیدها در میوه ها کمک می کند و باعث می شود میوه ها شیرین تر و خوش طعم تر شوند. این امر تأثیر مستقیمی بر بازارپسند بودن محصولات دارد.
• تقویت سیستم ریشه: کوددهی باعث تقویت ریشه ها و بهبود جذب آب و مواد مغذی توسط ریشه می شود. این امر به سلامت کلی درختان کمک کرده و آن ها را در برابر بیماری ها و آفات مقاوم تر می سازد.
• کاهش استرس محیطی: درختان شلیل و هلو تحت تأثیر شرایط محیطی همچون خشکی و آلودگی قرار دارند. کوددهی مناسب تأثیرات منفی عوامل محیطی را کاهش داده و درختان را برای مقابله با استرس های محیطی توانمند می سازد.
• پیشگیری از بیماری ها و آفات: تغذیه مناسب درختان باعث تقویت سیستم ایمنی آن ها شده و در نتیجه احتمال ابتلا به بیماری ها و آفات را کاهش می دهد.

انواع کودهای مناسب برای درختان شلیل و هلو

اکسیژن، هیدروژن و کربن از عناصر اصلی مورد نیاز گیاهان هستند. علاوه بر این موارد، 16 عنصر غذایی (شامل عناصر ماکرو و میکرو) از طریق خاک تامین می شوند. میوه ها از جمله شلیل و هلو برای رشد بهینه، باید تمام عناصر غذایی مورد نیازشان را از طریق خاک دریافت کنند. گاهی مواد غذایی موجود در خاک محدود شده و درخت برای رشد و بهره وری، نیاز به کود پیدا می کند.
این عناصر در قالب چند مدل کود در اختیار درختان و گیاهان قرار می گیرند که عبارتند از:

• کودهای شیمیایی: کودهای شیمیایی در کارخانجات صنعتی تولید می شوند. این کودها شامل انواع عناصر ماکرو و میکرو (از جمله نیتروژن، پتاسیم، فسفر، گوگرد، آهن، منگنز و…) می باشند که برای رشد درختان و میوه دهی آن ها ضروری اند.
• کودهای آلی: کودهای آلی شامل کود حیوانی (کود گاوی، کود مرغی و…) و کمپوست ها هستند. این کودها به بهبود ساختار خاک و افزایش حاصلخیزی خاک کمک کرده و مواد غذایی را به صورت تدریجی در اختیار درختان قرار می دهند. کودهای ارگانیک علاوه بر مواد مغذی، میکروارگانیسم های مفید خاک را نیز فراهم می کنند.
• کودهای میکروبی: این کودها شامل میکروارگانیسم های زنده هستند که به بهبود خواص خاک و افزایش قابلیت جذب مواد مغذی توسط ریشه ها کمک می کنند. کودهای باکتریایی و قارچی در دسته کودهای میکروبی قرار می گیرند.

انتخاب کود مناسب برای درختان شلیل و هلو بستگی به نیاز خاک و گیاه دارد. ترکیب کودهای شیمیایی و آلی می تواند به بهبود عملکرد و کیفیت محصولات کمک کند.

تحلیل نیازهای خاک: بهترین راهکار برای انتخاب نوع کود

همانطور که توضیح دادیم، 16 عنصر غذایی در رشد درختان و گیاهان موثرند. اما برای کوددهی حتما باید آن عنصر در خاک وجود نداشته باشد یا محدود باشد. در غیر این صورت کوددهی نه تنها هزینه اضافی به کشاورز تحمیل می کند، بلکه باعث آسیب به درختان و میوه آن ها می شود.
برای تشخیص نیاز خاک، قبل از هر اقدامی نیاز به تحلیل و آزمایش خاک داریم. تحلیل نیازهای خاک یک مرحله کلیدی در کشاورزی است که به کشاورزان کمک می کند تا مواد غذایی بهینه ای برای درختان تامین کنند. تحلیل خاک به کشاورزان امکان می دهد تا کمبودهای مواد مغذی مانند نیتروژن، فسفر، پتاسیم و ریزمغذی ها را شناسایی کنند. همچنین مقدار کود مورد نیاز را بر اساس نتایج تحلیل خاک بفهمند.
انجام آزمایش های پیشرفته در آزمایشگاه ها، اطلاعات دقیقی در مورد pH، سطح مواد مغذی و ساختار خاک ارائه می دهد. برای این منظور باید از خاک اطراف درختان نمونه برداری شود. نمونه های برداشت شده در شرایط خاصی به آزمایشگاه خاک منتقل شده و در آن جا مورد بررسی قرار می گیرند. نتیجه آزمایش خاک در قالب یک گزارش جامع ارائه می شود.

برنامه جامع کوددهی برای درختان هلو و شلیل

برنامه ریزی دقیق برای کوددهی درختان میوه، اهمیت زیادی دارد. هر درختی نیازهای غذایی خاصی دارد و بسته به نیاز غذایی هر درخت، باید برنامه مناسبی برای کوددهی تعیین شود. برنامه کوددهی معمولا بر اساس دوره های مختلف رشد درخت تعیین می شود. در هر دوره، نوع کودها و میزان کود مشخص شده و طبق برنامه، کوددهی صورت می گیرد. داشتن برنامه کوددهی بهینه باعث می شود که درختان در زمان های حساس رشد مواد مغذی لازم را دریافت کنند. در ادامه، یک برنامه کلی برای کوددهی درختان هلو و شلیل ارائه می دهیم.

فصل بهار (قبل از جوانه زنی)

اولین دوره کوددهی سالانه، اواسط اسفند تا اوایل فروردین و قبل از شروع فصل رشد درخت انجام می شود. این مرحله برای تقویت رشد رویشی درختان و تأمین نیازهای اولیه آن ها ضروری است. در این دوره باید عناصر اصلی شامل نیتروژن، فسفر و پتاسیم، در اختیار درخت قرار بگیرند. معمولا این کودها به فرم کود گرانوله یا کریستاله انتخاب شده و با کود دامی ترکیب می شوند و به روش چالکود در اختیار درختان قرار می گیرند. کوددهی به روش چالکود یا حفر چاله باعث می شود که عناصر غذایی، بهتر در اختیار ریشه باشند. در صورتی که pH خاک بالا باشد، به عنوان منبع تامین نیتروژن، می توانید از کود سولفات آمونیوم استفاده کنید. این کود به دلیل دارا بودن نیتروژن و گوگرد، باعث تامین ازت و کنترل pH خاک می شود.

کوددهی در دوران گلدهی درخت

فسفر، روی، نیتروژن، کلسیم و بور باعث تحریک گلدهی درختان می شوند. بسته به نتایج آزمایش خاک می توانید این کودها را قبل از گلدهی به درخت اعمال کنید. بهترین زمان برای کوددهی جهت تحریک شکوفه دهی وقتی است که حداقل 30 درصد شکوفه ها جوانه زده اند. در این مرحله از رشد معمولا کوددهی به روش محلول پاشی انجام می شود.

فصل میوه دهی

زمان تشکیل میوه، از مهم ترین دوره ها برای کوددهی درختان است. کوددهی در این مرحله برای تقویت فرآیند میوه دهی و افزایش کیفیت میوه ها بسیار مهم است. بهترین کودها برای این دوره فسفر، پتاسیم و ریزمغذی هایی همچون آهن، روی، مس، منگنز و مولیبدن هستند. این کودها به بهبود رشد و کیفیت میوه ها کمک می کنند. همچنین در این دوره مصرف کود NPK که درصد نیتروژن کمتری دارد مناسب است.
بعد از اینکه شلیل و هلو به مرحله فندقی شدن میوه رسیدند، استفاده از کود کلسیم و پتاسیم توصیه می شود. استفاده از این دو به بهبود رشد و بالارفتن کیفیت میوه کمک کرده و از ترک خوردگی میوه ها جلوگیری می کنند.

کوددهی قبل از برداشت میوه هلو و شلیل

قبل از برداشت میوه، کوددهی به منظور درشت تر شدن میوه انجام می شود. در این مرحله استفاده از کود پتاسیم و کود حاوی ریزمغذی ها توصیه می شود. کود پتاسیم بر درشت شدن میوه، بهبود رنگ و کاهش ریزش میوه ها کمک می کند.

کوددهی بعد از برداشت میوه

بعد از برداشت میوه از کود حاوی فسفر، برای افزایش مقاومت درختان در برابر سرمازدگی پاییز و زمستان استفاده می کنند. همچنین در این مرحله کودهای آلی برای بهبود ساختار خاک و آماده سازی درختان برای فصل سرما، به خاک اضافه می شوند.

نکته: بعد از هر مرحله کوددهی، آبیاری باغ فراموش نشود. آبیاری بعد از کوددهی باعث می شود تا مواد مغذی به خوبی در خاک حل شوند و در دسترس ریشه ها قرار بگیرند.

روش های کوددهی به درختان شلیل و هلو

کودها در فرم های مختلفی مثل گرانوله، کریستاله، پودری و محلول تولید می شوند. بنا به نوع کود، کوددهی درختان هلو و شلیل به روش های زیر انجام می شود:

• کوددهی سطحی: در این روش کود را به صورت یکنواخت بر روی سطح خاک پخش می کنند. کودهای سطحی با باران یا آبیاری حل می شوند و به ریشه ها می رسند. بهترین زمان برای کوددهی سطحی، شروع فصل رشد درختان (اوایل بهار) است. بعد از کوددهی، باید زمین را آبیاری کنید تا کود به عمق خاک نفوذ کند.
• کوددهی مخلوط با خاک: با مخلوط کردن کود با خاک، مواد مغذی به طور یکنواخت در دسترس ریشه ها قرار می گیرد. این روش به درختان کمک می کند تا ریشه های قوی تری بسازند و به راحتی آب و مواد مغذی را جذب کنند. این روش کوددهی معمولا در زمان کاشت نهال و یا در کوددهی پاییزه انجام می شود.
• کوددهی با آبیاری: در این روش کود محلول به آب اضافه شده و از طریق آبیاری، به درختان اعمال می شود. از این روش در سیستم آبیاری قطره ای و بارانی استفاده می شود. جذب سریع و کاهش هدررفت کودها مهم ترین مزیت های این روش هستند. در این روش غلظت محلول کود باید با دقت تنظیم شود تا از آسیب به ریشه ها جلوگیری شود.
• کوددهی به روش محلول پاشی: در این روش، محلول کود به صورت اسپری بر روی برگ های درختان پاشیده می شود. از این روش اغلب برای تامین ریزمغذی ها استفاده می شود. بهترین زمان برای کوددهی ورقی در صبح زود یا غروب است تا تبخیر کاهش یابد.