مسیر واردات سولفات آمونیوم از ایران به عراق

کشور عراق در سال های اخیر توسعه کشاورزی بالایی داشته و در تولید محصولات کشاورزی و کودها به دستاوردهای خوبی رسیده است. با این وجود این کشور همچنان نیاز به واردات برخی محصولات از جمله کود، سم و ماشین آلات کشاورزی دارد. سولفات آمونیوم به عنوان یکی از پرکاربردترین کودهای ازته و گوگردی، در بسیاری از مناطق عراق (به ویژه در اقلیم کردستان و مناطق مرکزی) مصرف بالایی دارد. واردات سولفات آمونیوم به عراق یکی از مواردی است که کشور عراق به آن نیاز دارد.

ایران به دلیل نزدیکی جغرافیایی، هزینه حمل ونقل پایین، تولیدکنندگان متعدد و قیمت رقابتی، یکی از اصلی ترین تأمین کنندگان این کود برای بازار عراق به شمار می رود. در این مطلب مسیر وارداتی، گمرکی، حمل و نقل و الزامات واردات سولفات آمونیوم از ایران به عراق را بررسی می کنیم.

دلایل استقبال بازار عراق از سولفات آمونیوم ایرانی

کشور ایران یکی از بهترین صادرکنندگان محصولات شیمیایی و کشاورزی در خاورمیانه است. ایران محصولات خود را به کشورهایی همچون هند، ترکیه، چین، ارمنستان، اردن، امارات، عراق و… ارسال می کند.

در بین کشورهای همسایه، ایران بیش ترین مرز زمینی مشترک را با کشور عراق دارد. این موضوع باعث شده که عراق و ایران از شرکای تجاری مهم یکدیگر باشند. دولت عراق و ایران از داد و ستد تجاری این دو کشور حمایت کرده و شرایط خوبی برای ارسال کالا بین این دو فراهم کرده اند.

چند عامل مهم باعث افزایش واردات سولفات آمونیوم از ایران به عراق شده است:

• نزدیکی جغرافیایی و کاهش هزینه حمل نسبت به کشورهای دیگر مانند ترکیه، چین یا هند
• کیفیت قابل قبول تولیدات ایرانی، به ویژه نوع کریستاله و گرانوله آن که برای خاک های قلیایی عراق مناسب ترند.
• قیمت رقابتی به دلیل پایین تر بودن هزینه های تولید در ایران
• سهولت تجارت از طریق مرزهای زمینی مشترک به ویژه در اقلیم کردستان

عراقی ها به دنبال کودی هستند که هم از نظر قیمت مقرون به صرفه باشد و هم کیفیت بالایی را ارائه دهد، که سولفات آمونیوم ایرانی چنین ویژگی هایی را دارد.

مشخصات فنی مورد توجه در واردات سولفات آمونیوم به عراق

بازار عراق بیشتر به سولفات آمونیومی علاقه دارد که ویژگی های زیر را داشته باشد:

• شکل گرانوله (برای پخش آسان تر در مزارع و گلخانه ها)؛ البته برخی واردکنندگان، سولفات آمونیوم کریستاله را ترجیح می دهند که واردات این محصول نیز امکان پذیر است.
• حداقل 20.5% نیتروژن و 23-24% گوگرد (استاندارد صادراتی)
• کود فاقد ناخالصی هایی مثل کلر یا فلزات سنگین
• بسته بندی مناسب (کیسه های 25 یا 50 کیلویی ضد رطوبت)
• برای اطمینان از کیفیت محصول، واردکنندگان عراقی باید از شرکت ایرانی آنالیز آزمایشگاهی رسمی یا برگه مشخصات فنی (COA) بخواهند.

روش های صادرات سولفات آمونیوم از ایران به عراق

مسیر صادرات این کود به عراق می تواند از سه طریق انجام شود:

• صادرات مستقیم: تولیدکننده ایرانی مستقیماً کالا را برای تاجر یا خریدار عراقی ارسال می کند. این روش سریع و کم هزینه است ولی نیاز به مجوز صادرات و هماهنگی گمرکی دقیق دارد.
• صادرات از طریق شرکت های بازرگانی: برخی بازرگانان ایرانی به عنوان واسطه، صادرات را انجام داده و با تجار عراقی کار می کنند. این روش برای کسانی که مجوز صادرات ندارند مناسب است.
• صادرات از مناطق آزاد (مانند منطقه آزاد ماکو یا اروند): در این روش کالا ابتدا به مناطق آزاد فرستاده می شود و سپس با تشریفات صادراتی ساده تر به عراق ارسال می شود.

مرزهای زمینی برای ارسال کود به عراق

راه های ارتباطی به عراق، شامل پایانه های گمرکی متفاوتی است. مهم ترین پایانه های گمرکی شامل گمرک اروند رود، گمرک مهران، گمرک شلمچه، گمرک شیخ صله، گمرک تمرچین، گمرک خسروی، گمرک پرویز خان، گمرک حاج عمران و گمرک باشماق می باشد.

فعال ترین مرزها برای واردات سولفات آمونیوم از ایران به عراق عبارتند از:

• مرز پرویزخان (قصر شیرین – استان کرمانشاه)
  • پرترددترین مرز با اقلیم کردستان
  • مناسب برای صادرات به سلیمانیه و اربیل
  • امکانات انبارداری و حمل ونقل قوی
• مرز باشماق (مریوان – استان کردستان)
  • مسیر ارتباطی با استان سلیمانیه
  • مرز فعال در زمینه مواد شیمیایی و کود
• مرز مهران (استان ایلام)
  • ارتباط با استان واسط و مناطق جنوبی تر عراق
  • مسیر مناسب برای صادرات کود به جنوب عراق
• مرز تمرچین (پیرانشهر – استان آذربایجان غربی)
  • مسیر صادراتی به دهوک و شمال عراق
  • کمتر شلوغ ولی مناسب برای محموله های سبک و سریع

حمل زمینی با تریلی های باری (ده چرخ، کامیون ترانزیت) رایج ترین و به صرفه ترین روش برای صادرات سولفات آمونیوم به عراق است.

مدارک مورد نیاز برای واردات سولفات آمونیوم به عراق

قبل از شروع روند واردات به عراق، دو طرف معامله باید با یکدیگر قراردادی نوشته و تمام شرایط و بندها را به طور واضح مشخص کنند. طرف ایرانی برای ارسال محموله به عراق، باید مجوزهایی را از نهادهای مختلف دریافت کند. این مجوزها برای کالاهای مختلف متفاوتند. از جمله مدارکی که طرفین ایرانی و عراقی برای واردات سولفات آمونیوم نیاز دارند، می توان به این موارد اشاره کرد:

• مدارک مورد نیاز از ایران:
  • کارت بازرگانی معتبر
  • مجوز صادرات وزارت صمت
  • مجوزهای گمرکی
  • مجوز سازمان استاندارد
  • فاکتور رسمی و لیست عدل بندی
  • گواهی تولیدکننده
  • تهیه پکینگ لیست برای صادرات به عراق
  • مجوز گواهی مبدا از اتاق بازرگانی به زبان عربی یا انگلیسی
  • طراحی یا تهیه برچسب برای کالا به زبان عربی
  • بارنامه حمل و بیمه نامه
  • و چندین مدرک معتبر دیگر
• مدارک مورد نیاز برای عراق:
  • گواهی آنالیز (COA) محصول
  • برگه تأیید استاندارد عراق (در صورت نیاز)
  • معرفی نامه شرکت واردکننده عراقی
  • و…

در صورت تکمیل بودن مدارک و شفاف بودن تمام مدارک و مفاد معامله، تشریفات گمرکی در کمتر از 3 روز قابل انجام است.

مراحل واردات سولفات آمونیوم به عراق

به طور کلی مراحل واردات سولفات آمونیوم از ایران به عراق به شرح زیر است:

• اخذ مجوز واردات از سازمان حفظ نباتات
• تحقیق درباره تولید کننده های معتبر سولفات آمونیوم
• مقایسه مشخصات محصول تولید کننده های مختلف از نظر ترکیبات، قیمت و… .
• ارتباط گرفتن با تولیدکننده معتبر سولفات آمونیوم و اعلام سفارش
• بستن قرارداد با طرف ایرانی و تعیین روش حمل، نحوه پرداخت و سایر شرایط
• پرداخت هزینه طبق قرارداد
• انتظار برای ارسال بار از ایران
• انجام امور ترخیص بار از گمرک عراق (برای ترخیص کالا از گمرک باید مجوز واردات، فاکتور، بارنامه و رسید هزینه های ترخیص را ارائه دهید. کالا در گمرک مورد بازرسی قرار می گیرد تا مطمئن شوند محموله با اطلاعات اعلام شده تطابق دارد.)

مرحله یافتن تولید کننده در ایران ممکن است برای برخی تجار و واردکنندگان عراقی چالش برانگیز باشد. در گذشته تجار عراقی برای خرید محصول به ایران سفر کرده و به صورت حضوری تولید کننده یا فروشنده ایرانی را ملاقات می کردند. یکی دیگر از راه های یافتن فروشنده، شرکت در نمایشگاه های کشاورزی بود. اما امروزه در عصر تکنولوژی، افراد از طریق وب سایت های معتبر، لینکدین و یا تماس تلفنی و مکاتبه با شرکت های تولید کننده، محصول مورد نظرشان را خریداری می کنند.

جمع بندی

از چالش های کشاورزی عراق می توان به نبود امکاناتی همچون ماشین آلات کشاورزی، آب کافی، کمبود کودهای کشاورزی باکیفیت و… اشاره کرد. با توجه به افزایش تقاضای عراق برای کودهای شیمیایی، به ویژه سولفات آمونیوم، واردات این محصول از ایران یک فرصت طلایی برای کشاورزان و بازرگانان عراقی محسوب می شود. نزدیکی جغرافیایی، هزینه حمل پایین، دسترسی به مرزهای متعدد، روابط خوب تجاری و شناخت نیاز بازار عراق، مسیر واردات را هموار کرده است.
با رعایت اصول گمرکی، تنظیم قراردادهای شفاف، انتخاب مرز مناسب و برنامه ریزی حمل ونقل دقیق، می توان به صورت مستمر و سودآور در بازار ایران فعالیت کرد. با توجه به تغییرات مداوم در قوانین و مقررات، همیشه از آخرین تغییرات آگاه باشید.