چگونه با هرس درخت، باردهی آن را افزایش دهیم؟
هرس درختان یک روش موثر برای بهبود باردهی و افزایش کیفیت میوه ها است. هرس صحیح نه تنها به بهبود نوررسانی و گردش هوا کمک می کند، بلکه باعث کاهش آفات و بیماری ها می شود. با این حال، بسیاری از کشاورزان و باغداران هنوز با تکنیک های مؤثر هرس کردن درخت آشنا نیستند.
در این مطلب به بررسی روش ها و تکنیک های هرس درختان می پردازیم و نشان می دهیم که چگونه با هرس صحیح می توان باردهی و کیفیت میوه ها را افزایش داد. با ما همراه باشید.
هرس درختان چه تاثیری در باردهی آن ها دارد؟
هرس درختان یکی از روش های مؤثر برای افزایش باردهی و بهبود کیفیت میوه ها است. در ادامه تأثیرات هرس کردن بر باردهی درختان را بررسی می کنیم.
- بهبود نوررسانی: هرس مناسب باعث بهبود دسترسی نور به شاخه ها و برگ ها می شود. نور کافی با بهبود فرآیند فتوسنتز و تولید انرژی، باعث افزایش باردهی می شود.
- کنترل رشد: با هرس کردن، رشد غیرضروری و اضافی شاخه ها کاهش می یابد. این امر باعث می شود که انرژی درخت بیشتر برای تولید میوه صرف شود. یکی از رازهای پربار شدن انگور همین موضوع است.
- تقویت ساختار درخت: هرس صحیح به تقویت ساختار و استحکام درخت کمک می کند. وقتی درختی ساختار مناسبی دارد، احتمال آسیب در زمان باردهی کاهش می یابد و درخت در برابر باد و باران مقاوم تر است.
- افزایش کیفیت میوه: هرس به بهبود کیفیت میوه ها کمک می کند؛ زیرا منابع غذایی بیشتری در دسترس است.
- کاهش آفات و بیماری ها: با بهبود جریان هوا و نور در درخت، ریسک بروز بیماری های قارچی و آفت ها کاهش می یابد. این امر به باردهی بهتر کمک می کند.
- توزیع مناسب بار: هرس به توزیع یکنواخت بار در درخت کمک می کند. این توزیع یکنواخت باعث بهبود رشد میوه ها می شود و تنش بر روی شاخه ها را کاهش می دهد.
- تحریک تولید شاخه های جدید: هرس کردن شاخ و برگ های پیر درخت، باعث رشد شاخه های جدید می شود. شاخه های جوان انرژی بیش تری برای تولید میوه خواهند داشت.
زمان مناسب برای هرس کردن درخت
هرس درختان در زمان های مختلفی انجام می شود. زمان مناسب برای هرس به نوع درخت، شرایط آب و هوایی منطقه و هدف از هرس کردن بستگی دارد. از لحاظ زمان مناسب، می توان هرس درختان را به دو دسته تقسیم کرد:
- هرس باردهی (هرس خواب، هرس زمستانه، هرس خشک)
- هرس فرم دهی (هرس سبز، هرس تابستانه)
1- فصل زمستان (هرس باردهی)
هرس باردهی اواخر زمستان تا اوایل بهار (قبل از شروع جوانه زنی)، انجام می شود. این نوع هرس، تاثیر بسزایی در رشد و تولید محصولات درختان میوه دارد. در زمان هرس باردهی، درختان هنوز کاملا از خواب زمستانی خارج نشده اند و هرس باعث بروز تنش در درختان نمی شود. هرس فرم دهی، هرس ریشه و هرس شاخه های خشک و اضافه، در این دوره انجام می شود. حذف شاخه های مرده و بیمار، به تقویت درخت در فصل رشد کمک می کند.
از آنجایی که سرما در اواخر زمستان و اوایل بهار کاهش پیدا می کند، بریدن شاخه ها کمتر باعث سرمازدگی می شود. از طرفی نبودن برگ بر روی درخت، باعث می شود که شاخه های اضافه و کج را به خوبی ببینید. هرس درخت باید توسط کسی انجام شود که در این کار تبحر دارد؛ در غیر این صورت هرس کردن نه تنها فایده ای ندارد، بلکه ممکن است به درخت آسیب بزند.
در درختان همیشه بهار مثل درخت سرو، کاملیا، شمشاد و کاج که خواب زمستانه ندارند و در زمستان به حالت نیمه خواب درمی آیند، بهتر است هرس را در اواخر زمستان انجام دهید. البته انجام هرس در طول تابستان هم امکان پذیر است.
هرس زمستانه در برخی درختان میوه مثل گردو باید هرساله انجام شود اما در برخی درختان مخصوصا درختان جوان تر، می توان هرس را هر دو سال انجام داد.
اینکه درخت هر چند وقت یک بار باید هرس شود و دقیقا در چه ماهی هرس صورت بگیرد، به آب و هوای منطقه و نوع درخت بستگی دارد. اگر در این زمینه تجربه کافی ندارید توصیه ما این است که از کشاورز با تجربه یا کارشناس کشاورزی مشورت بگیرید. برخی درختان را حتما باید اواخر زمستان یا اوایل بهار هرس کنید؛ زیرا نسبت به سرمای هوا بسیار حساسند. اما برخی درختان (از جمله سیب) حساسیت کمتری دارند و میتوان آن ها را در زمستان هرس کرد.
2- فصل تابستان (هرس فرمدهی)
هرس تابستانه به منظور کنترل رشد درختان، کاهش تراکم و شکل دهی به درخت انجام می شود. حذف گل و میوه اضافه، بریدن بخش انتهایی ساقه های تند رشد، هرس برگ های اضافه، حذف پاجوش ها، ایجاد زخم روی پوست ساقه و هرس زینتی درختان، در دسته هرس فرمدهی قرار می گیرد.
هرس فرمدهی باعث بهبود نوررسانی و تهویه درختان می شود. معمولا هرس تابستانه در اواخر تابستان یا اوایل پاییز و بعد از برداشت میوه انجام می شود. هرس در این زمان به آماده سازی درخت برای فصل خواب کمک می کند. البته باید از هرس شدید خودداری شود تا درخت آسیب نبیند.
انواع هرس درخت
هرس درختان به چند دسته تقسیم می شود که هر یک هدف خاصی را دنبال می کنند. در ادامه به معرفی و توضیح هر یک از انواع هرس درخت می پردازیم:
هرس شاخه درخت:
هرس شاخه دو نوع است: سرزنی، حذف کامل شاخه. در سرزنی، قسمت انتهای شاخه اصلی حذف می شود. اما در حذف کامل، شاخه به طور کامل از تنه جدا می شود.
حذف کامل معمولا برای شاخه های ضعیف و باریک و شاخه های کج انجام می شود. هرس شاخه با هدف ایجاد ساختار مناسب برای درختان جوان، افزایش باردهی و کیفیت میوه ها، حفظ سلامت درخت، حذف شاخه های آسیب دیده، بهبود و بازسازی درختان آسیب دیده، کنترل رشد، بهبود نوررسانی و تحریک رشد شاخه های جانبی انجام می شود.
هرس گل و میوه:
اگر میزان باردهی درخت خیلی زیاد باشد، درخت انرژی کافی برای تولید محصول مرغوب را نخواهد داشت. در این مواقع برخی کشاورزان به منظور تولید محصول باکیفیت و مرغوب، هرس میوه و شکوفه انجام می دهند. به این ترتیب مواد غذایی به اندازه کافی در اختیار میوه ها قرار گرفته و رشد آن ها بیش تر می شود.
هرس پوست درخت:
این نوع هرس معمولا اوایل تابستان انجام می شود. در هرس پوست، قسمت کوچکی از پوست شاخه را زخم می کنند، یا خراش های موازی زیر جوانه ایجاد می کنند. نوع دیگری از هرس پوست وجود دارد که در آن، یک حلقه باریک از پوست شاخه را می کنند و آن را به صورت واژگون در همان قسمت قرار می دهند. این باعث ذخیره هورمون رشد و کربوهیدرات درون شاخه می شود. به این ترتیب بعد از مدتی شاخه نابارور به باروری رسیده و شاخه ضعیف تقویت می شود.
هرس ریشه:
یکی از انواع هرس که معمولا دیر به دیر انجام می شود، هرس ریشه است. برای این منظور، در سایه انداز درخت دایره ای ایجاد می کنند و آن را تا عمق 45-30 سانتی متر حفاری می کنند و ریشه های اضافی درخت را قطع می نمایند. منظور از ریشه های اضافی، ریشه های فرعی، نازک و بیمار می باشد. این کار باعث می شود که تمرکز درخت بر رشد درخت و میوه ها باشد و از رشد بی رویه ریشه جلوگیری شود.
نکات مهم درباره هرس درختان
- هرس درختان فرآیند حساسی است که نیاز به دقت، دانش و تجربه دارد.
- هر نوع درخت نیاز به روش و زمان خاصی برای هرس دارد. آگاهی از ویژگی های هر درخت به شما کمک می کند تا بهترین روش هرس را انتخاب کنید.
- استفاده از قیچی و اره استاندارد و تیز، برای هرس ضروری است. ابزارهای تیز باعث می شوند که آسیب به بافت درخت کاهش یابد و برش های تمیز ایجاد شود.
- قبل از شروع به کار، ابزارها را ضدعفونی کنید تا از انتقال بیماری جلوگیری شود.
- برای بریدن شاخه های کوچک و معمولی، از قیچی باغبانی استفاده می شود. اما اگر شاخه درخت خیلی بزرگ است، باید از اره دستی یا اره برقی برای بریدن آن استفاده کنید.
- بهتر است بعد از هرس درخت، قسمت های هرس شده را به وسیله محافظی مثل چسب باغبانی بپوشانید تا آلودگی به درون درختان نفوذ نکند.
- حذف شاخه های بیمار، مرده یا آسیب دیده در هرس بهداشتی به حفظ سلامت درخت و جلوگیری از انتشار بیماری ها کمک می کند.
- هرس باید طوری انجام شود که ساختار طبیعی درخت حفظ گردد. تلاش کنید تا درخت را به شکل متعادل و زیبایی شکل دهی کنید.
- هرس شدید می تواند به درخت آسیب بزند و باعث کاهش باردهی شود. همیشه با احتیاط و به میزان لازم هرس کنید.
- این نکته را در نظر بگیرید که هرس، به تنهایی نمی تواند بهره وری درختان را تضمین کند. برای بالا بردن کیفیت میوه و افزایش بهره وری، کوددهی، آبیاری مناسب، شرایط جوی مناسب، کنترل بیماری ها و سایر عوامل باید در نظر گرفته شوند.
- بعد از کاشت نهال، ممکن است تا مدتی نیاز به هرس کردن نهال نباشد. با توجه به نوع نهال و وضعیت رشد شاخه ها، زمان هرس مشخص می شود. برای این منظور با کشاورزان باتجربه مشورت کنید تا با توجه به آب و هوای منطقه و وضعیت نهال بومی، زمان شروع هرس را متوجه شوید.
