
آموزش ساخت خاک برگ + بررسی مزایای خاک برگ برای خاک
خاک برگ از پوسیده شدن برگ گیاهان و درختان به دست می آید. این ماده آلی برای بسترسازی خاک باغ، باغچه، گلخانه و گلدان ها به کار می رود. افزودن خاک برگ به خاک، باعث افزایش نفوذپذیری خاک و سبک تر شدن خاک می شود. ساخت خاک برگ بسیار ساده است. اگر فضای کافی برای نگهداری برگ های خشک شده را دارید، می توانید خودتان خاک برگ بسازید.
برای افرادی که باغ داشته و نیاز به خاک برگ زیادی دارند، این امکان وجود دارد که با ساخت خاک برگ، هزینه هایشان را کاهش دهند. در این مطلب به طور دقیق، خاک برگ را معرفی کرده و مزایای این ماده را توضیح می دهیم. همچنین مراحل ساخت خاک برگ را بررسی می کنیم. با ما همراه باشید.
خاک برگ چیست؟
خاک برگ، که به آن کمپوست برگ نیز گفته می شود، ماده آلی است که از پوسیده شدن برگ ها به دست می آید. برگ های خشک درختان، گل خشک، شاخه های کوچک، چمن های قیچی شده و بقایای گیاهی دیگر، می تواند تبدیل به خاک برگ شوند. خاک برگ ها ارزش غذایی خاصی ندارند و به عنوان کود آلی استفاده نمی شوند. مهم ترین کاربرد خاک برگ، افزایش نفوذپذیری و سبک سازی خاک است. همچنین خاک برگ باعث حفظ رطوبت خاک می شود.
در مناطقی که خاک رسی و سنگین است، با ترکیب کردن موادی همچون شن، خاک برگ و…، می توان خاک را سبک تر کرد. اصلاح بافت خاک باعث افزایش بهره وری خاک می شود. خاک برگ را می توان به صورت آماده از گل فروشی ها و مراکز فروش محصولات کشاورزی تهیه کرد. اما اگر خواستید می توانید خودتان در باغ، باغچه یا هر محیطی که خواستید خاک برگ بسازید.

مزایای استفاده از خاک برگ در باغبانی و زراعت
- بهبود ساختار خاک: مهم ترین تاثیر خاک برگ، نقش آن در جلوگیری از چسبیدن ذرات خاک به یکدیگر است. این ماده نفوذپذیری خاک را بیش تر می کند و باعث تهویه بهتر خاک می شود. این موضوع در ریشه زایی گیاه اهمیت زیادی دارد.
- جلوگیری از غرقابی شدن: اگر خاک منافذ کافی نداشته باشد، دچار غرقابی شدن می شود. با افزودن خاک برگ، منافذ کافی در خاک به وجود می آید و از غرقابی شدن جلوگیری می شود.
- حفظ میکروارگانیسم ها: باکتری های مفید و کرم های خاکی برای تغذیه از موادی مثل بقایای گیاهی استفاده می کنند. وجود خاک برگ، زیستگاه این موجودات را حفظ می کند.
- حفظ رطوبت: خاک برگ به حفظ رطوبت در خاک کمک می کند و از خشک شدن سریع خاک جلوگیری می کند.
- کاهش زباله های گیاهی: استفاده از برگ های خشک و بقایای گیاهی برای تهیه خاک برگ، به کاهش زباله های محیطی و حفاظت از محیط زیست کمک می کند.
- جلوگیری از آلودگی هوا: اکثر باغداران، برگ ها را برای کنترل آفات می سوزانند. این موضوع باعث آلودگی هوا می شود. ساخت خاک برگ نه تنها باعث از بین رفتن این آفات می شود، بلکه از آلودگی هوا ناشی از سوزاندن بقایای گیاهی، جلوگیری می کند.
- افزایش تنوع زیستی: خاک برگ می تواند به جذب و حفظ تنوع زیستی در خاک کمک کند، که برای اکوسیستم های سالم بسیار مهم است.
- کنترل آفات و بیماری ها: آفات و بیماری هایی مثل سفیدک پودری، کرم میوه، کنه ها و… قابل انتقال هستند. با چال کردن برگ ها، بیماری ها تا حدودی کنترل می شوند.
در این قسمت مزایای خاک برگ را توضیح دادیم. خاک برگ ماده آلی بسیار مفیدی است اما در دسته کودهای آلی طبقه بندی نمی شود؛ زیرا این ماده نقش تغذیه مهمی را ایفا نمی کند. درواقع خاک برگ تا حدودی اثرات مثبت تغذیه ای دارد اما مقدار تاثیرگذاری، بسیار کم و قابل چشم پوش است. از خاک برگ بیش تر برای بهبود ساختمان و وضعیت خاک و حتی اصلاح بافت خاک استفاده می شود.

برای درست کردن خاک برگ از چه برگ هایی استفاده کنیم؟
فرقی نمی کند چه درختی باشد؛ برگ تمام درختان، درختچه ها و بقایای گیاهی، برای درست کردن خاک برگ مناسب است. بهترین برگ ها برای تولید خاک برگ، برگ های نازک می باشند. اگر می خواهید خاک برگ ها در زمان کوتاه تری آماده شوند، باید از برگ های نازک مثل برگ چنار و نارون استفاده کنید.
برای درست کردن خاک برگ، از برگ های همیشه سبز مثل برگ بو استفاده نکنید. برگ های همیشه سبز نسبت به سایر برگ ها زمان بیش تری برای پوسیده شدن نیاز دارند. بنابراین بهتر است از برگ های معمولی که روند پوسیدنشان سریع تر است استفاده شود. توصیه بعدی اینکه هرگز برگ ها یا خاک برگ را از جنگل ها جمع نکنید.
مراحل ساخت خاک برگ
ساخت خاک برگ یک فرآیند ساده و طبیعی است که می تواند در خانه یا باغ انجام شود. در ادامه، مراحل ساخت خاک برگ را توضیح می دهیم:
- برگ های خشک و مرده را در پاییز جمع آوری کنید.
- مواد جمع آوری شده را به قطعات کوچک تر خرد کنید. این کار باعث تسریع در فرآیند تجزیه می شود.
- در گوشه ای از باغ یا باغچه گودالی درست کرده و مواد را داخل گودال بریزید.
- مواد را با پاشیدن آب مرطوب کنید، اما مطمئن شوید که غرقاب نشوند. این کار را به صورت لایه لایه انجام دهید. یعنی هر بار یک لایه برگ ریخته و سطح برگ ها را آبپاشی کنید.
- بعد از تمام شدن برگ ها و قرار گرفتن همه برگ ها درون چاله، چند سانتی متر خاک بر روی برگ ها بریزید تا برگ ها داخل گودال محافظت شوند. سپس سطح خاک را مرطوب کنید.
- ماهی یک بار توده خاک برگ را زیر و رو کنید تا هوا به قسمت های مختلف مواد داخل گودال برسد و فرآیند تجزیه به خوبی انجام شود. هر ماه یک بار گودال را آبیاری کنید. این کار فرایند پوسیدن برگ ها را تسریع می کند.

- وقتی خاک برگ آماده شد، می توانید آن را از گودال خارج کرده و در باغ یا گلدان ها استفاده کنید.
در اثر رشد باکتری ها، برگ ها به مرور زمان می پوسند و خاک برگ آماده می شود. بسته به نوع برگ ها و شرایط محیطی، فرآیند تجزیه می تواند بین 9 ماه تا 2 سال طول بکشد. در این مدت، مواد باید به رنگ قهوه ای تیره و پودری تبدیل شوند. 9 ماه تا یک سال بعد از این فرایند، چند برگ را از گودال برداشته و به آن ها ضربه بزنید. اگر برگ ها به راحتی از هم پاشیدند، خاک برگ آماده است. در غیر این صورت، باید زمان بیش تری بدهید.
نکته کلیدی در ساخت خاک برگ، اضافه کردن کود ازته یا همان کود نیتروژنه به مواد خاک برگ است. معمولا برای این منظور کود اوره اضافه می کنند. کودهای ازته باعث می شوند که فرایند پوسیده شدن برگ ها سرعت بگیرد. در هر مرحله که برگ ها را مرطوب کردید، مقداری کود ازته روی برگ ها بریزید. این فرایند باعث رشد و تکثیر باکتری ها می شود.
نکات کلیدی برای تهیه خاک برگ با کیفیت
- اگر امکان کندن گودال را ندارید، می توانید برگ ها را درون یک جعبه بر روی سطح زمین نیز نگهداری کنید. کف یک جعبه را جا کرده و جعبه را روی زمین قرار دهید. بعد از آن برگ ها را درون جعبه ریخته و سایر مراحل را طبق توضیحاتی که ارائه دادیم پیش ببرید. بعد از پر کردن جعبه، روی آن را بپوشانید.
- در صورت تمایل می تونید خاک برگ را در پلاستیک هم بسازید. برای این منظور پلاستیک زباله بزرگی را انتخاب کنید. کف پلاستیک مقداری خاک ریخته و سپس برگ ها را داخل پلاستیک بریزید. برای تهویه هوا سوراخ هایی را روی سطح پلاستیک ایجاد کنید. بعد از قرار دادن برگ ها و اضافه کردن آب و کود نیتروژن، درب پلاستیک را ببندید. این مواد باید دو سال درون پلاستیک باقی بمانند تا خاک برگ ایده آل به دست بیاید.
- برای زیر و رو کردن برگ ها، از بیل یا چنگال استفاده کنید. این کار را حداقل ماهی یک بار انجام دهید تا برگ ها کپک نزنند و اکسیژن به قسمت های مختلف برگ ها برسد.

- اگر می خواهید برگ ها سریع تر به خاک برگ تبدیل شوند، قبل از انبار کردن برگ ها، آن ها را خرد کنید.
- معمولا بعد از یک سال خاک برگ قابل استفاده است. اما خاک برگ هایی که بیش تر از دو سال مانده اند، کیفیت بیش تری دارند.
- میکروارگانیسم ها بیش از هر ماده دیگری، به نیتروژن به عنوان ماده غذایی نیاز دارند. با افزودن نیتروژن به برگ ها، مواد غذایی میکروارگانیسم ها تامین شده و فعالیت آن ها افزایش می یابد. در نتیجه عملیات تجزیه بهتر انجام می شود.
- برگ های نازک از جمله چنار، افرا و برگ های مشابه، سریع تر تجزیه می شوند. پس اگر می خواهید در عرض یک سال خاک برگتان آماده شود، از برگ های نازک استفاده کنید.
- برای تهیه خاک برگ بهتر است در پاییز اقدام کنید.
- بعد از آماده شدن خاک برگ، آن را الک کنید تا اضافات آن جدا شوند.
- به هیچ وجه در خاک کاکتوس و گیاهان گوشتی از خاک برگ استفاده نکنید. زیرا خاک برگ رطوبت خاک را حفظ می کند. این موضوع در ساکولنت ها باعث گندیدگی و خرابی گیاه می شود.