رشد سریع نهال و درخت به چه فاکتورهایی بستگی دارد؟

همه باغداران ترجیح می دهند نهال هایشان به سرعت رشد کنند و درختانشان به حد کافی به رشد برسند. برای اینکه شاهد رشد سریع نهال و درخت باشیم، باید یک سری شرایط فراهم گردد. از جمله می توان به کوددهی مناسب اشاره کرد. در این مطلب عواملی که باعث رشد سریع نهال و درخت می شوند را توضیح می دهیم. همچنین کودهایی که باعث رشد قدی و عرضی نهال ها و درختان می شوند را معرفی می کنیم. با ما همراه باشید.

چرا رشد سریع نهال اهمیت دارد؟

رشد نهال در سال های اولیه، پایه سازنده رشد آن در آینده است. درختان تنومند و بزرگی که امروز می بینیم، هر کدام زمانی نهال کوچک و ضعیفی بوده اند. وقتی نیازهای رشدی نهال برطرف شود، رشد بیشینه می گردد. عواملی مثل آب کافی، نور مناسب، مواد غذایی لازم و… باید در اختیار نهال قرار بگیرند تا نهال رشد کند.

رشد نهال به معنای افزایش ارتفاع، حجم تاج و توسعه ریشه است. این فاکتورها باعث می شوند که درخت در آینده از مقاومت، بازدهی و کارآمدی کافی برخوردار باشد.

رشد سریع نهال و درخت به چه فاکتورهایی بستگی دارد؟

رشد سریع نهال، آرزوی هر باغبان و کشاورزی است. دستیابی به این هدف، نیازمند رعایت فاکتورهای متعددی است. در ادامه مهم ترین فاکتورها که باعث رشد سریع تر و بهتر نهال ها و درختان می شوند را توضیح می دهیم.

کاشت نهال با ژن مناسب

اولین قدم برای داشتن نهال موفق، کاشت ارقام مناسب می باشد. برخی نهال ها در شرایط مختلف رشد می کنند اما برخی دیگر، با شرایط محیطی خاصی تطابق داشته و در هر موقعیتی به طور مطلوب رشد نمی کنند. در خرید نهال، موردی را انتخاب کنید که با محیط شما سازگار باشد. برای این منظور نهال را از نهال فروشی های معتبر بخرید و حتما درباره رقم نهال خریداری شده سوال بپرسید.

اصلاح بافت خاک

خاک، محل استقرار ریشه درخت و منبع اصلی مواد مغذی است. خاک مناسب برای رشد سریع درخت، باید دارای ویژگی های زیر باشد:

• زهکشی مناسب: خاک باید به گونه ای باشد که آب اضافی به راحتی از آن خارج شود و از تجمع آب در اطراف ریشه جلوگیری شود.
• تهویه مناسب: خاک باید دارای منافذ کافی برای عبور هوا باشد تا ریشه بتواند به راحتی تنفس کند.
• حاصلخیزی: خاک باید حاوی مواد مغذی کافی برای تامین نیازهای غذایی درخت باشد.
• pHمناسب: pH خاک باید در محدوده مناسب باشد.

در صورت نامناسب بودن خاک، می توان با اصلاح بافت خاک و اصلاح ساختار خاک، شرایط را برای رشد سریع درخت فراهم کرد.

مصرف کود مناسب برای رشد سریع نهال و درخت

کودها، مکمل های غذایی هستند که به تامین مواد مغذی مورد نیاز درخت کمک می کنند. استفاده از کود مناسب، به رشد سریع و سالم درخت کمک می کند. کودهای مختلفی در بازار وجود دارند که هر کدام حاوی عناصر غذایی متفاوتی هستند. برای انتخاب کود مناسب، باید به نوع درخت و شرایط خاک توجه کرد.

برای اینکه با کوددهی رشد نهال را زیاد کنید، قبل از هرچیزی باید آزمایش خاک انجام دهید تا نیازها و کمبودهای خاک مشخص شود. به طور کلی برخی کودها به رشد نهال کمک بیشتری می کنند و باعث می شوند رشد سریع تری اتفاق بیفتد. این کودها عبارتند از:

• کود نیتروژنه: به جرات می توان گفت که نیتروژن مهم ترین کود برای ضخیم شدن تنه درخت، رشد قدی درخت و رشد شاخه و برگ هاست. از نیتروژن معمولا قبل از شکوفه دادن درخت استفاده می شود. اما توجه داشته باشید که مصرف کود ازته نباید بیش از حد نیاز زمین باشد؛ زیرا تعادل خاک به هم می خورد. یکی از محبوب ترین کودهای ازته، کود سولفات آمونیوم است. این کود ترکیبی از نیتروژن و گوگرد بوده و در مراحل اولیه رشد درختان و گیاهان، بسیار مفید عمل می کند.
• کود گوگرد: عنصر گوگرد به تنظیم pH خاک کمک می کند. این کود با تنظیم قلیائیت خاک باعث می شود که عناصر موجود در خاک به درستی در اختیار درخت قرار بگیرند. همچنین گوگرد در سبزینگی نهال و درخت نقش اساسی دارد.
• کود آهن: کود آهن باعث افزایش فتوسنتز، افزایش سطح مواد آلی خاک و بهبود رشد درختان می شود. استفاده درست و به موقع از این کود، به رشد درختان کمک می کند.
• کود منیزیم: عنصر منیزیم تولید کلروفیل گیاهی و فتوسنتز را افزایش می دهد و از این طریق به رشد نهال سرعت می بخشد. منیزیم به یک صورت دیگر در رشد نهال موثر است. این کود باعث بهبود متابولیسم ازت و فسفر می شود. این موضوع تاثیرگذاری کودها بر درخت را افزایش می دهد.
• فسفر: وجود فسفر برای رشد سریع نهال ضروری است. فسفر به تولید انرژی مورد نیاز برای فعالیت های سلولی و متابولیکی درختان کمک می کند. این کود در رشد ریشه و افزایش پاجوش درخت مهم ترین نقش را دارد. طبیعتا برای رشد درخت، حتما باید ریشه نیز به اندازه کافی رشد کند.
• پتاسیم: نهال آسیب پذیر و ضعیف است. در سال هال اولیه رشد نهال، آفات و بیماری ها تاثیرگذاری بیشتری دارند. به این منظور باید از کودهای پتاسه استفاده شود. پتاسیم از پرمصرف ترین کودها برای گیاهان و درختان است. این کود در تنظیم فشار اسمزی گیاهان نقش دارد. استفاده از کود پتاسه، مقاومت نهال در برابر بیماری ها و شرایط نامساعد آب و هوایی را افزایش می دهد. همچنین این کود به تقویت ساختار چوبی نهال کمک می کند.

آبیاری مناسب

آب، نقش حیاتی در انتقال مواد مغذی از خاک به درخت و انجام فرآیندهای فیزیولوژیکی دارد. کمبود آب، باعث پژمردگی، خشکی و در نهایت، مرگ درخت می شود. از طرفی، آبیاری بیش از حد نیز می تواند باعث پوسیدگی ریشه و خفگی درخت شود. میزان آبیاری مورد نیاز، بسته به نوع درخت، شرایط آب و هوایی و نوع خاک متفاوت است. اما به طور میانگین، اکثر نهال های جوان هر سه روز یک بار نیاز به آبیاری دارند. بهترین روش برای رشد بهینه نهال و صرفه جویی در مصرف آب، آبیاری به روش قطره ای می باشد.

دمای مناسب

نهال هایی که در شرایط آب و هوایی مناسبی کاشته می شوند، بهترین رشد را دارند. اگر درختی ذاتا مناسب آب و هوای سرد و کوهستانی باشد، نمی توان در مناطق گرمسیر انتظار رشد ایده آلی از این نهال داشت. دمای مناسب، باعث افزایش فعالیت آنزیم ها و بهبود فرآیند فتوسنتز می شود. دمای مطلوب برای رشد سریع درخت، بسته به نوع درخت متفاوت است. اما درصد زیادی از درختان در دمای بین 15 تا 30 درجه سانتیگراد، رشد مناسبی دارند.

وجود نور کافی

نور، منبع اصلی انرژی برای درختان است. درختان از طریق فرآیند فتوسنتز، با استفاده از نور خورشید، آب و دی اکسید کربن، غذای خود را تولید می کنند. کمبود نور، باعث کاهش فتوسنتز و در نتیجه، کند شدن رشد درخت می شود. بنابراین، انتخاب مکانی با نور کافی، برای کاشت نهال از اهمیت بالایی برخوردار است. به طور کلی، درختان برای رشد مطلوب، روزانه به حداقل 6 ساعت نور مستقیم خورشید نیاز دارند.

هرس اصولی درختان

وقتی درخت تا حدودی رشد می کند، باید فرایند هرس کردن را شروع کنید تا رشد درخت به حداکثر برسد. با رشد شاخه های اضافه، جریان هوا و نورگیری درخت کاهش پیدا می کند. با هرس اصولی درختان، شاخه های بیمار، اضافی و غیر اصلی را حذف می کنیم تا باقی شاخه ها رشد بیشتری را تجربه کنند. همچنین هوا و نور به خوبی بین شاخه ها جریان پیدا کند.

سایر نکات مهم در رشد سریع نهال ها و درختان

• یکی از اشتباهات رایج کوددهی، کوددهی به میزان زیاد است. بهترین کود برای رشد نهال، بر اساس نیاز و کمبودهای خاک تعیین می شود. بنابراین قبل از هر اقدامی حتما آزمایش خاک انجام دهید. نتایج آزمایش خاک نشان می دهد که چه عناصری برای رشد مورد نیازند. به این ترتیب از کوددهی بیش از حد یا کوددهی کم جلوگیری می شود.
• به هیچ وجه در کوددهی به نهال و درختان زیاده روی نکنید. کوددهی بیش از حد می تواند به نهال آسیب بزند و رشد آن را متوقف کند. کوددهی بیش از حد باعث می شود که ریشه بسوزد و درخت از ادامه رشد خودش باز بماند.
• ممکن است برخی کودها اثر یکدیگر را خنثی کنند. پس اگر می خواهید کودها را با یکدیگر ترکیب کنید، حتما ترکیب پذیر بودن کودها را در نظر بگیرید.
• مراقبت از نهال در دوران رشد بسیار مهم است. هرچه نهال در فضای سالم تری به بلوغ برسد، رشد سریع تری داشته و در آینده بازدهی بهتری خواهد داشت.
• انتخاب نهال مناسب، یکی از مهم ترین فاکتورها در رشد سریع درخت است. نهال سالم و قوی، ساقه صاف و بدون زخم دارد. ریشه نهال باید سالم، بدون گره خوردگی و بدون پوسیدگی باشد. نهال باید دارای جوانه های قوی و سالم باشد. همچنین ارتفاع نهال باید متناسب با سن آن باشد. خرید نهال از مراکز معتبر و دارای مجوز، می تواند به شما در انتخاب نهال مناسب کمک کند.
• کنترل آفات و بیماری ها برای جلوگیری از توقف رشد درختان و گیاهان ضروری است. شته ها، کنه ها و کرم های برگخوار از آفات رایج نهال و درخت هستند. در شرایطی که درختان دچار آفت شده اند، باید با استفاده از آفت کش ها و قارچ کش های متعادل، بیماری را کنترل کنیم.
• در کاشت نهال، باید فاصله مناسب بین نهال ها را رعایت کنید. رعایت فاصله مناسب باعث می شود که بعدها وقتی درختان رشد کردند، هوا همچنان در بین آن ها در جریان باشد. عدم رعایت فاصله مناسب، باعث می شود که درختان فضای کافی برای رشد نداشته باشند و رشدشان متوقف شود.