کوددهی قبل از باران یا بعد از باران؟ کدام یک بهتر است؟

انتخاب زمان مناسب برای کوددهی، یکی از مهم ترین تصمیمات در کشاورزی و باغبانی است. یکی از پرسش های مهم کشاورزان این است که کوددهی قبل از باران بهتر است یا بعد از آن؟ پاسخ این سوال به نوع کود، شرایط خاک و شرایط آب و هوای منطقه شما بستگی دارد.
اگر کوددهی در زمان مناسب انجام نشود، ممکن است بخشی از کود هدر برود یا گیاه نتواند آن را به خوبی جذب کند. بنابراین انتخاب زمان درست کوددهی، می تواند بازده محصول را به طور قابل توجهی افزایش دهد.

تاثیر بارندگی بر مدیریت کوددهی

کوددهی یکی از مهم ترین مراحل در باغبانی و کشاورزی است که به رشد و سلامت گیاهان کمک می کند. اما تنها نوع کود یا مقدار آن، تعیین کننده نتیجه نهایی نیستند. زمان کوددهی نیز در اثربخشی کودها تاثیر زیادی دارد.
مهم ترین فاکتور در مدیریت زمان کوددهی، اقلیم منطقه ما می باشد. در مناطقی که بارش باران زیاد است، نیاز به مدیریت کوددهی داریم تا از شستشوی مواد مغذی جلوگیری شود. کشاورزان باید زمان کوددهی را با توجه به اقلیم منطقه و بررسی شرایط بارش باران، تنظیم کنند. اما سوال مهم این است که بهتر است کوددهی بعد از باران باشد یا قبل از باران؟ برای پاسخ به این سوال اول بیایید روش های کوددهی را بررسی کنیم. به طور کلی کودهای شیمیایی به سه روش به گیاهان اعمال می شوند:

• کوددهی با کود محلول (از طریق محلول پاشی یا آبیاری)
• کوددهی با روش پخش سطحی
• روش های عمقی مثل چالکود کردن یا پوشاندن کود با خاک

اینکه شما کوددهی را قبل از باران انجام دهید یا بعد از آن، به این موضوع بستگی دارد که اساسا روش کوددهی شما کدام یک از این موارد است.

مزایا و معایب کوددهی قبل از باران

بسیاری از افراد عقیده دارند که کوددهی قبل از بارندگی اشتباه است؛ در صورتی که این دیدگاه مطلق نیست. کوددهی قبل از باران به چند دلیل می تواند مفید باشد:

• امکان دفن کود قبل از باران: وقتی قرار است چالکود انجام دهید یا کود را در خاک دفن کنید، بهتر است این کار قبل از بارندگی انجام شود؛ زیرا بارندگی بعدی باعث می شود کود بهتر در خاک حل شده و به ریشه گیاه برسد.
• شرایط بهتر برای کوددهی عمقی: اگر قرار است کوددهی به روش پخشی یا عمقی انجام شود، کوددهی بعد از باران اصلا منطقی نیست؛ زیرا گل و لای مانع از دفن مناسب کود می شود.
• جلوگیری از شسته شدن کود: در شرایطی که کود دفن شده یا با خاک ترکیب شده است، کودها کمتر در معرض آبشویی قرار دارند. بنابراین بارش باران نه تنها کودها را شستشو نمی دهد، بلکه به آزادسازی کود نیز کمک می کند. این موضوع مخصوصا برای کودهایی مثل فسفر و پتاسیم که برای حل شدن نیاز به رطوبت بیشتری دارند مفید است.
• حل شدن سریع تر کود: باران به حل شدن سریع تر کود در خاک کمک می کند؛ مخصوصا اگر از کودهای گرانوله استفاده شود. این یکی از مهم ترین ویژگی های کودهای گرانوله است.
• نفوذ عمیق تر کود: بارش باران می تواند کود را به لایه های زیرین خاک منتقل کند، جایی که ریشه های گیاه به آن دسترسی دارند.

این موارد نکات مثبت کوددهی قبل از باران هستند. اما کوددهی قبل از بارش باران در برخی شرایط اصلا توصیه نمی شود. در شرایطی که کوددهی به روش محلول پاشی یا کوددهی همراه آبیاری انجام می شود، بارش باران می تواند بخش زیادی از کود را شسته و از دسترس ریشه خارج کند. این موضوع هم باعث هدر رفت سرمایه کشاورز می شود و هم محیط زیست را دچار مشکل می کند. اگر باران خیلی شدید باشد، کود ممکن است به سرعت از دسترس ریشه های گیاه خارج شود و گیاه نتواند به طور کامل از آن استفاده کند. بنابراین در زمان کوددهی با کود مایع، مطمئن شوید که حداکثر تا 24 ساعت آینده باران نمی بارد.

مزایا و معایب کوددهی بعد از باران

اگر می خواهید با کود مایع یا کودهای محلول در آب (مثل کود کریستاله و کود پودری) گیاهانتان را تغذیه کنید، بهترین کار این است که کوددهی را به بعد از بارش باران موکول کنید. در صورتی که محلول پاشی یا کودآب انجام دهید و بعد باران ببارد، بیشتر مواد مغذی شسته شده و هدر می رود. بنابراین باید قبل از کوددهی با چک کردن گزارش هواشناسی از نباریدن باران در 24 ساعت آینده مطمئن شوید.
اگر از کود محلول استفاده می کنید، بهتر است بعد از باران کوددهی انجام شود. یا اینکه مطمئن شوید در 24-48 ساعت آینده باران نمی بارد.

مزایای کوددهی بعد از باران عبارتند از:

• خاک مرطوب و جذب بهتر: خاک مرطوب به جذب بهتر کود توسط ریشه های گیاه کمک می کند.
• کاهش خطر شسته شدن کود: اگر باران به اندازه کافی خاک را مرطوب کرده باشد، کود به خوبی در خاک حل شده و خطر شسته شدن آن کاهش می یابد.
• فعال سازی میکروارگانیسم های خاک: باران باعث فعال شدن میکروارگانیسم های مفید خاک می شود که به تجزیه و جذب بهتر کود کمک می کنند.
• افزایش راندمان مصرف کود: وقتی کود بعد از بارندگی داده شود، مقدار بسیار کمتری از آن هدر می رود. این موضوع باعث می شود راندمان مصرف کود افزایش پیدا کند و گیاه تغذیه بهتری داشته باشد.
• صرفه جویی در هزینه کوددهی: با جلوگیری از شسته شدن کودها، کشاورز به کود کمتری نیاز دارد و در نتیجه هزینه هایش کاهش پیدا می کند.
• صرفه جویی در مصرف آب: با کوددهی بعد از باران، نیاز به آبیاری اضافی برای حل کردن کود کاهش می یابد و در مصرف آب صرفه جویی می شود.
• حل شدن سریع تر کود: در زمین مرطوب، کودهای نیتروژنه مانند کود سولفات آمونیوم خیلی سریع حل می شوند و جذب گیاه می شوند. به همین دلیل، مصرف این کودها بعد از باران بسیار مؤثر است.
• تمیز شدن برگ ها: باران برگ های گیاهان را تمیز می کند. این امر باعث جذب بهتر کودهای محلول پاشی می شود.

استراتژی کوددهی بعد از بارش باران چند عیب کوچک دارد:

• نیاز به باران مناسب: اگر باران کافی نباشد، خاک به اندازه کافی مرطوب نمی شود و کود به خوبی حل نمی شود.
• تأخیر در کوددهی: اگر منتظر باران بمانید، ممکن است زمان مناسب برای کوددهی از دست برود.
• احتمال سفت شدن خاک: در برخی موارد، باران باعث سفت شدن سطح خاک شده و از نفوذ کود جلوگیری می کند.

عوامل مؤثر در انتخاب زمان کوددهی

• نوع کود
  • کودهای گرانوله: برای کودهای گرانوله، کوددهی قبل از باران ملایم می تواند مفید باشد تا کود به تدریج حل شود.
  • کودهای مایع: کودهای مایع را می توان بعد از باران استفاده کرد تا به سرعت جذب شوند.
  • کودهای پودری: کودهای پودری را می توان قبل از باران استفاده کرد، اما باید دقت شود که به خوبی در خاک پخش شوند.
• نوع خاک
  • خاک های شنی: در خاک های شنی که آب را به سرعت از دست می دهند، کوددهی بعد از باران توصیه می شود.
  • خاک های رسی: در خاک های رسی که آب را به خوبی نگه می دارند، می توان قبل از باران کوددهی کرد.
• نوع گیاه
  • گیاهان با ریشه های سطحی: برای گیاهان با ریشه های سطحی، کوددهی بعد از باران ملایم مناسب است.
  • گیاهان با ریشه های عمیق: برای گیاهان با ریشه های عمیق، کوددهی قبل از باران می تواند مفید باشد تا کود به لایه های زیرین خاک برسد.
• شرایط آب و هوایی
  • باران ملایم: برای باران ملایم، کوددهی قبل یا بعد از باران می تواند مفید باشد.
  • باران شدید: برای باران شدید، بهتر است از کوددهی خودداری شود یا بعد از باران و زمانی که خاک کمی خشک شده است، کوددهی انجام شود.

نکات طلایی برای جلوگیری از هدر رفتن کودها در فصل بارندگی

• همیشه پیش بینی وضعیت هوا را پیگیری کنید تا بهترین زمان کوددهی را بفهمید. کوددهی بدون برنامه ریزی، از رایج ترین اشتباهات کشاورزان در کوددهی است.
• محلول پاشی را بعد از باران انجام دهید، نه قبل از آن.
• برای درختان، روش چالکود را جایگزین پخش سطحی کنید. در روش چالکود، کود را در نزدیکی ریشه گیاه قرار می دهند و احتمال هدر رفت آن را کاهش می دهند.
• اگر از کودهای فسفر و پتاسیم استفاده می کنید، زمان قبل از بارندگی مناسب تر است.
• اگر قصد استفاده از کودهای نیتروژنه و مایع را دارید، زمان بعد از بارندگی نتیجه بهتری خواهد داد.
• در محصولات حساس، از کودهای آهسته رهش استفاده کنید. این کودها به تدریج مواد مغذی را آزاد می کنند و کمتر در معرض شستشو قرار می گیرند. از منابع نیتروژن با خاصیت آزادسازی تدریجی می توان به کود سولفات آمونیوم گرانوله اشاره کرد.
• مالچ پاشی می تواند به حفظ رطوبت خاک و کاهش شستشوی کود کمک کند.
• اگر بارندگی شدید است، حداقل 48-24 ساعت صبر کنید تا برگ ها خشک شوند.
• بهترین زمان برای مصرف کود بعد از بارندگی، صبح روز بعد است.
• از کودهای با کیفیت استفاده کنید.
• در مناطق با آب و هوای گرم و خشک، کوددهی بعد از بارندگی بسیار مهم است، زیرا رطوبت خاک به جذب بهتر کود کمک می کند.

جمع بندی

کوددهی هم قبل از باران و هم بعد از باران می تواند نتیجه مطلوبی داشته باشد؛ به شرط آنکه با روش درست و متناسب با نوع گیاه انجام شود. بهترین انتخاب به نوع کود، مدت زمان جذب کودها و شرایط خاک بستگی دارد.
اگر قرار است کود به روش دفنی (چالکود، نواری یا نقطه ای) استفاده شود، زمان قبل از باران بهترین انتخاب است. اما اگر کود به صورت سطحی یا محلول پاشی اعمال می شود، زمان بعد از باران مناسب تر خواهد بود؛ زیرا خاک مرطوب و ریشه ها آماده جذب مواد غذایی هستند.

این کودها را قبل از باران مصرف کنید:	1- کودهای فسفره 2- کودهای پتاسه 3- کودهایی که نیاز به دفن شدن در خاک دارند.	توضیحات: این کودها باید قبل از باران مصرف شوند تا بارندگی به حل شدن و انتقال آن ها در خاک کمک کند.
این کودها را بعد از باران مصرف کنید:	1- کودهای مایع 2- کودهایی که به روش سطحی مصرف می شوند.	توضیحات: این کودها پس از بارندگی به سرعت حل می شوند و گیاه می تواند آن ها را سریع تر جذب کند.